U Arhivu Vojvodine je pronađen eleaborat pod oznakom „F-183“ pod nazivom „Komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača u Vojvodini – Novi Sad“ koji svedoči da su žrtve mađarskih fašista u raciji u Bačkoj, pored Srba, Jevreja i Roma bili i Slovaci.
Prema podacima koji su do sada bili nepoznati srpskim i slovačkim istoričarima, u Raciji je u konclogorima nastradalo, između ostalog, dvoje dece od tri i pet godina.
„Ovaj dokument postoji već decenijama, a nije bio ni uredno arhivski zaveden, te se nije znalo ni da postoji! Do sada smo imali predstavu o stradanjima Srba, Jevreja i Roma u Novosadskoj raciji. Ovi podaci stajali su u kutijama, daleko od interesovanja istoričara i javnosti, mada znatno menjaju dosadašnju predstavu o Novosadskoj raciji“, kaže dr Nebojša Kuzmanović, direktor Arhiva Vojvodine zahvaljujući kome je ovaj dokument sada izšao na videlo.
Kuzmanovićev pomoćnik, socijalni antropolog i arheolog Kristijan Ošust, naglašava da je ovo prvi put da se naučno mogu dokazati slovačke žrtve Novosadske racije, što je velika stvar za istorijsku nauku 20. veka.
Direktor Arhiva, Nebojša Kuzmanović, naročito ističe saradnju sa Udruženjem za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat“ sa kojim je Arhiv nedavno potpisao protokol o saradnji. U Adligatu se nalazi originalni nameštaj iz stana iz kojeg je cela porodica izvedena na streljanje u centru Novog Sada. Tada je jedanaestogodišnjoj Ileani Čuri ubijeno 16 članova porodice, a ona je kao dete izvedena na streljanje i preživela igrom slučaja. U Adligatu se nalazi i fotelja u kojoj je ovo dete, kasnije slavna profesorka anglistike, Fulbrajtov stipendista sa postdoktoratom na Jejlu, provela najtežih nedelju dana i životu, pošto se vratila sa streljanja kada su njena majka i tetka ubijene. Legat prof. Čure je u Adligatu kao i mnogo predmeta i dokumenata vezanih za Raciju.
„Adligat je za sećanje na ovu porodicu postavio spomen ploču na zgradi u Novom Sadu. Arhiv Vojvodine i Adligat su rešeni da zajedno doprinesu potpunom otkrivanju istine i čuvanju važnih dokumenata srpske istorije“, izjavio je Viktor Lazić, predsednik Udruženja Adligat.
Komentariši